Macht en vrijheid

De verschrikkingen van macht 

Momenteel groeit er bij veel mensen een sterk besef dat we 'misschien toch niet zo vrij zijn als we dachten'. De laatste jaren is het aantal alternatieve media op internet sterk gegroeid. En bij bijna allemaal staat het begrip vrijheid hoog in het vaandel. 

Vrijwel overal wordt gezocht naar 'schuldigen'. Naar duistere, occulte machthebbers die achter de schermen de wereld naar hun hand zetten, en het doel hebben de rest van de mensheid te reduceren tot een onderklasse van hen dienende slaven. 

Met beschuldigende vingers wordt gewezen naar politici, bankiers en topmensen uit de corporate wereld. Samenvattend aangeduid als machtselite. De misdadige uitwassen van deze elite komen uitgebreid onder de aandacht. En terecht. 

Lees de Kroniek van de Mensheid er maar eens op na, en je kunt niet anders dan inzien dat macht al sinds mensenheugenis een eindeloze stroom van ellende heeft uitgestort over die mensheid. Oorlogen, genociden, vervolging, honger, armoede, het zijn allemaal symptomen van macht en de honger naar macht. 

Omdat het overduidelijk is dat al die verschrikkingen het gevolg zijn van macht, ligt het voor de hand om de machtselite hiervan de schuld te geven. En dat gebeurt dan ook op grote schaal.

Wat doen machthebbers? 

Wat is het dat machthebbers doen, en dat ze hun macht geeft? Wat doen ze om ons te dwingen de dingen te doen die zij willen dat we doen? En waardoor we dus niet meer kunnen doen wat we zelf willen doen?

 

Gaan ze met een pistool langs alle deuren in het land om onder doodsbedreigingen iedereen te dwingen te doen wat zij willen? Schieten ze mensen neer die ongehoorzaam zijn? Halen ze ongehoorzame mensen uit hun huizen en sluiten ze die vervolgens op? Komen ze bij jou en mij aan de deur om onze bezittingen te roven?  

Nee. Ze komen niet eens van hun plek. Ze blijven gewoon in hun paleis, villa of regeringsgebouw zitten.  

Toch zijn stelen, doden en andere vormen van vrijheidsberoving, onlosmakelijk verbonden met macht. De hele menselijke geschiedenis staat er bol van. Alleen, machthebbers doen dat niet zelf, maar laten het anderen doen.  

Ze blijven zelf lekker zitten waar ze zitten en laten het vuile werk over aan hun gehoorzame belastingambtenaren, politieagenten, en soldaten. Belastingambtenaren, politieagenten en soldaten die de gangbare norm onder de bevolking weerspiegen. Gehoorzame individuen die deel uitmaken van hetzelfde volk dat zich door de machthebber laat onderdrukken en beroven.  

Zelf raken machthebbers nooit een wapen aan, en slaan nooit iemand persoonlijk in de boeien.  

Geloven 

Machthebbers beperken zich tot dingen zeggen. En machthebbers hebben daarom pas macht als de dingen die ze zeggen, geloofd worden. Pas als die dingen geloofd worden, zullen mensen bereid zijn de orders op te volgen.

Een machthebber heeft macht omdat hij het vermogen heeft anderen de door hem gewenste dingen te laten doen. Zelf doet hij niets. Tenminste, niets anders dan dingen zeggen. 

In die zin was bijvoorbeeld Hitler geen misdadiger. Hij heeft zelf nooit iemand doodgeschoten, of gevangen gezet. Het waren degenen die hem geloofden en daarom zijn bevelen opvolgden die dat deden. Het waren degenen die bereid waren de misdaden werkelijk uit te voeren, die Hitler macht gaven. Uitsluitend door hem te geloven en daarom zijn orders op te volgen.  

Bankiers hebben uitsluitend macht omdat wij geloven dat het door hen ter beschikking gestelde geld waarde heeft. Ze doen niets anders dan zeggen dat geld waarde heeft, en omdat wij dat geloven, willen we dat geld hebben en daarom heeft het waarde. En omdat zij de controle hebben over geld, hebben ze daarmee de controle (en dus macht) over ons. Niet om wat zij zeggen, maar om wat wij geloven. 

Politici hebben alleen macht omdat wij geloven wat ze zeggen. Omdat wij geloven dat ze ons vertegenwoordigen en dat ze verantwoordelijkheid voor ons nemen. Daarom blijven wij aan ze gehoorzamen en alleen daarom hebben ze daadwerkelijk macht over ons. Niet om wat zij zeggen, maar om wat wij geloven. 

Strikt genomen doen machthebbers dus niets misdadigs. Ze zeggen alleen dingen. Dingen die wij geloven. Als wij ze niet zouden geloven, dan zouden ze geen enkele macht hebben en zouden ze dus geen machthebber zijn. 

Uiteindelijk leidt ons geloven van de leugens en onwaarheden die de machthebber vertelt, tot onze onvrijheid. Een leugen heeft immers uitsluitend effect als die leugen geloofd wordt. 

Vrijheid 

In vrijheid willen we kunnen zeggen wat we willen.

En dat is precies wat machthebbers doen. Ze zeggen dingen. En daarmee doden of beschadigen ze zelf niemand. Dat doen anderen. 

De enige rechtvaardiging om machthebbers gevangen te zetten of te doden, zou dus zijn om hetgeen ze zeggen.  Dat we zouden vinden dat ze het verkeerde zeggen en dat we vinden dat dit niet mag.  

Maar dat zou dan inhouden dat we vinden dat we zelf wel vrij moeten zijn om te mogen zeggen wat we willen, maar machthebbers niet. 

Als we vinden dat machthebbers aansprakelijk gehouden moeten worden voor hetgeen ze zeggen, dan zou dat dus voor ons ook moeten gelden. Dan zou er iemand moeten zijn die de uitspraken van alle mensen (dus inclusief die van jou en mij en machthebbers) controleert.  

En dat zou die iemand weer tot de machtigste mens ter wereld maken. De bestaande machthebbers zouden al hun macht verliezen. Ze zouden die macht volledig overdragen aan de controleur want die bepaalt dan immers wat ze wel of niet mogen zeggen. 

Anders gezegd: als we vinden dat vrijheid een groot goed is, dan moet dat voor iedereen gelden. Iedereen moet dan kunnen zeggen wat hij wil. Anders zou er iemand moeten zijn die bepaalt wie mag zeggen wat hij wil, en wie niet. Dat zou betekenen dat iedereen van diegene afhankelijk is. En dat iedereen dan onvrij zou zijn.

Als we vrijheid willen, dan moet iedereen dus kunnen zeggen wat hij wil. En of hetgeen gezegd wordt, geloofd word of niet, is helemaal aan degenen die het al of niet geloven. 

Machthebber moeten dus, net als wij, de vrijheid hebben om te zeggen wat ze willen. Hun macht bestaat niet uit hetgeen ze zeggen, maar uit ons geloven van hetgeen ze zeggen. Wij (de gelovende niet-machthebbers) zijn vervolgens degenen die hun wensen daadwerkelijk ten uitvoer brengen.  

Verantwoordelijkheid  

En daarmee zijn wij (de niet-machthebbers) verantwoordelijk en aansprakelijk voor zowel de misdaden (wij voeren ze immers uit), als de macht van de machthebber, als onze eigen onvrijheid.  

Het zijn dus niet de orders die tot de werkelijke misdaden en onvrijheden leiden, maar het is het gehoorzamen aan die orders dat daartoe leidt.  

De enige manier om eindelijk de verschrikkelijke gevolgen van macht, die de mensheid al zo lang teisteren, te stoppen, is op te houden die macht te voeden en in stand te houden, en dat kan alleen door te stoppen met geloven en gehoorzamen. 

Iedereen is verantwoordelijk voor hetgeen hij zelf doet. Omdat wij (de niet-machthebbers) degenen zijn die uitvoeren wat de machthebber zegt (aan hem gehoorzamen), zijn wij verantwoordelijk voor de resultaten daarvan. Niet de machthebber. Die zegt alleen wat. En daarin is hij (net als jij en ik) vrij.

Voor vrijheid is het nemen van eigen verantwoordelijkheid dus absoluut noodzakelijk. Zolang we blijven geloven dat machthebbers daarvoor verantwoordelijk zijn, en de beschuldigende vinger naar hen wijzen in plaats van naar onszelf, hebben ze macht. We bevestigen daarmee dat we vinden dat wij afhankelijk van ze zijn. En daarmee creëren we dus onze eigen onvrijheid.  

En of we iets al of niet geloven, daarin zijn we volkomen vrij. Pas als we geloven dat we onvrij zijn (als we geloven dat we moeten doen wat de machthebber wil, en het daarom dus doen) zijn we werkelijk onvrij. Dat is simpelweg het gevolg van ons eigen geloven en daarvoor zijn we dus zelf verantwoordelijk. Niet de machthebber. 

Daarom kun je zeggen: 

Onvrijheid is niets meer dan onvoldoende besef van vrijheid