dinsdag 18 mei 2010

Zorgen


Soms zegt de taal iets over de heersende mentaliteit in een land. Gezien de ontwikkelingen in dit land zou het me niet verbazen als het woord ‘zorgen’ daarvan een schrijnend voorbeeld is. Het woord heeft een negatieve lading. We ‘maken ons zorgen’. En als onze ouders bejaard en hulpbehoevend zijn dan is dat ‘een hele zorg’, zoals we hoofdschuddend tegen onze collega’s en kennissen zullen zeggen.

Geen wonder dat we de zorg voor anderen dan ook het liefst zover mogelijk uit onze buurt houden, en zoveel mogelijk overlaten aan instanties. Wijzelf hebben het uiteraard te druk met onze baan, het brengen en halen van de kinderen, het doen van de boodschappen, en niet te vergeten, als we aansluitend op de bank ploffen, het kijken naar de televisie.

Als iemand in onze omgeving hulp behoeft, beperken we ons tot het maken van zorgen, maar het zorgen zelf laten we uiteraard over aan het volledig geïnstitutionaliseerde systeem. Of dat systeem ook werkelijk zorg oplevert, is minder boeiend, getuige de enorme misstanden binnen dit systeem. We hebben er immers voor betaald, en dat moet maar voldoende zijn.

Betalen dus. Geld. Anderen zorgen, zonder dat wij de zorgen hebben. Als het goed zou zijn. Maar dat is het niet. Het is juist dat geld dat ervoor zorgt dat de zorg geen zorg meer biedt.

Zoals altijd heeft geld een averechts effect op alles dat menselijk is. Het lokt grote groepen aasgieren die, als vliegen op stront, afkomen op het bijeengebrachte geld. Voor wie dat geld misschien niet de enige, maar toch wel de belangrijkste drijfveer is om zich met de behoefte aan verzorging te bemoeien. Die behoefte levert eerst en vooral een mogelijkheid op tot het maken van winst. En, zoals dat altijd gaat met winst, moet die winst worden gemaximaliseerd. Dat is de eerste prioriteit, en daarvoor moet alles wijken. Zoals het verlenen van de zorg zelf.

Geen enkel middel zal ongebruikt blijven om het financieel voordeel zover mogelijk uit te melken. En zoals altijd gebeurt dat op twee manieren: door het opschroeven van de inkomsten, en door het terugschroeven van de geleverde kwaliteit. Oftewel: minder doen voor meer geld.

Het is dan ook geen wonder dat de ‘privatisering’ van de zorgmarkt precies dat heeft opgeleverd. Een vele malen hogere premie en het spectaculair afnemen van de aandacht voor patiënten en ouderen. Oftewel een volledige verschraling van de geleverde kwaliteit. Kwaliteit kost nou eenmaal geld, en uitgegeven geld is geen winst. Het belang van een verzekeraar is: het leveren van zo weinig mogelijk kwaliteit, tegen een zo hoog mogelijke premie.

En dat is natuurlijk precies tegenovergesteld aan het belang van de verzekerden. Verzekerden die in twee groepen te verdelen zijn: zij die gezond zijn en steeds meer premie moeten betalen, en zij die zorg nodig hebben en die zorg in steeds mindere mate krijgen. De eerste groep klaagt over te hoge premie, en de tweede groep klaagt over te weinig aandacht. Allebei terecht.

Zoals altijd zijn het degenen die de beslissingen nemen die het best voor zichzelf zorgen. Bovenaan in deze hiërarchische piramide bevindt zich de overheid. Die overheid heeft de zorgmarkt ‘geprivatiseerd’. Tenminste, dat wordt beweerd. In werkelijkheid heeft die overheid een kartel gevormd met de zorgverzekeraars. Door middel van wetgeving schept de overheid de mogelijkheid voor deze verzekeraars om in principe ongelimiteerde winsten te behalen uit de behoefte aan zorg, zonder die zorg ook verhoudingsgewijs te bieden. Winsten die dan weer nieuwe lagen van beslissingnemers in het leven roepen in de vorm van managementlagen en allerlei goed betaalde controlerende instanties en commissies. Zo gaat de bijeengebrachte winst in kringetjes rond, maar komt niet terecht bij degenen die de werkelijke zorg (op de werkvoer) verlenen, en al helemaal niet bij degenen die zorg nodig hebben. Uiteraard alles bijeengebracht door de premiebetalers.

En om de premies steeds te kunnen verhogen, en verzorgend personeel nog verder te kunnen wegbezuinigen, wordt steeds het magische woord gebruikt: vergrijzing. Door die vergrijzing zou de zorg ‘onbetaalbaar’ worden.

Tussen 1990 en nu stegen de premies met vele honderden procenten. In 1990 bestond de bevolking voor 61,6% uit mensen tussen 20 en 65 jaar. In 2008 was dat 61,3%. Een minimale daling dus. Het aantal ouderen boven de 65 jaar is in die periode gegroeid van 12,8 naar 14,7%. Ook niet spectaculair. De arbeidsparticipatie (het percentage van de bevolking dat werkt, en dus premie betaalt) is in die periode gestegen van ongeveer 55% naar 65%. Deze getallen rechtvaardigen dus op geen enkele wijze het argument van onbetaalbaarheid door vergrijzing. Het is een simpele leugen.

In 2000 betaalde ik voor twee personen 60 gulden per maand aan premie. Dat is zo’n 28 euro. En dus 14 euro per persoon. Daarvoor was alles verzekerd, dus ook de tandarts, de fysiotherapeut en eventueel psychologische hulp (zonder eigen risico). Allemaal zaken waarvoor nu extra betaald moet worden, als het überhaupt verzekerbaar is.

Nu betaalt de gemiddelde verzekerde 115 euro per maand per (volwassen) persoon. Dat is een stijging van zo’n 410%. En vergeet niet dat ieders werkgever daar nog eens 7,05% van het bruto inkomen (tot een inkomen van € 33.189) bijlegt. Bij een modaal inkomen (32.500 euro per jaar) is dat 2291,00 euro per jaar, en dus zo’n 190 euro per maand. Een bedrag dat anders gewoon bij het inkomen zou horen. En vergeet ook niet dat iedereen over dat bedrag ook nog eens inkomstenbelasting mag betalen. Het wordt gewoon bij het (belastbaar) inkomen opgeteld. Geen wonder dat de overheid dit kartel zo graag aanging.

Noch de kosten (gezien de demografische ontwikkelingen) noch de ontvangen premies rechtvaardigen het argument van onbetaalbaarheid.

Waardoor zou die zorg dan wel ‘onbetaalbaar’ geworden zijn? Door de extreem gestegen lonen van de mensen aan het bed? Door de veel hogere kwaliteit van de geleverde zorg? Iedereen die zelf werkzaam is op de werkvloer in de zorg weet dat dit absoluut niet het geval is. Nee, het argument van onbetaalbaarheid wordt uitsluitend gehanteerd ter maximalisatie van winst. Over de ruggen van de premiebetalers, maar erger nog, over de ruggen van mensen die zorg echt nodig hebben. Ouderen in verpleeghuizen die nauwelijks meer aandacht krijgen, die in hun eigen uitwerpselen uren moeten wachten op verzorging. Omdat een extra verpleegkundige natuurlijk een negatief effect heeft op de winst.

Zorg gaat niet meer over zorg. Zorg zal de verzekeraars (en de overheid) een zorg zijn. Zorg gaat over winst. En zoals altijd, leidt winst tot ontmenselijking. En dat is werkelijk iets om ons zorgen over te maken.



23 opmerkingen:

ingrid zei

Ik vind het iedere keer helemaal geweldig hoe kraakhelder jij de misstand kunt benoemen. Ook deze weer.
Maar goed, we werken er allemaal aan mee en verdommen het om zelf onze verantwoordelijkheid op te pakken en onze ouders liefdevol te verzorgen.
We wijzen gemakshalve liever naar iedereen die het verkeerd doet en sluiten ons gevoel af. We leren op school en in de maatschappij hoe we alles heel slim kunnen bedenken. Het belangrijkste zijn we echter vergeten. Ons hart te laten meespreken.

Pieter Stuurman zei

Ik merk in mijn omgeving dat veel mensen ervan uitgaan dat de zorgverzekering hen niet meer kost dan de maandelijkse premie.

Een voorbeeld:

U betaalt een maandelijkse premie van 115,00 euro (dat is het gemiddelde bedrag). Dat is 1380,00 euro per jaar.
U verdient een modaal loon. Dat is 32500,00 euro per jaar.
Uw werkgever staat 7,05% van uw brutoloon af aan de belastingdienst als zorgbijdrage. Dat is 2291,25 euro per jaar. Een bedrag dat anders gewoon bij uw inkomen zou horen.
U betaalt over dit bedrag (dat u zelf nooit gekregen heeft) wel inkomstenbelasting, namelijk 41,95%, en dat is dan 961,18 euro.

In totaal betaalt u dus 4632,43 euro per jaar.

Maakt u gebruik van de zorg, dan betaalt u 165 euro eigen risico. Dan wordt het totaal dus 4797.43 euro.

Delen we dit door 12, dan betaalt u per maand 400 euro (op 1,5 cent na).

Uw netto inkomen (want daarvan moer u het betalen) is bij het genoemde modale inkomen 1785,00 euro per maand.

Nou lijkt deze berekening te gaan over geld. Maar uw geld vertegenwoordigt uw ARBEID.

Bij een netto inkomen van 1785,00 euro en een bedrag van 400 euro per maand voor zorgverzekering, werkt u dus vrijwel een WEEK PER MAAND, oftewel bijna 3 maanden per jaar voor uw zorgverzekering.

Dat is pas ziek!

Als iedereen zou stoppen met het betalen van premie, en een week per maand minder zou gaan werken, dan zou het inkomen dus gelijk blijven (sterker nog: u zou meer overhouden omdat u minder belasting betaalt bij een lager brutoloon).

En als iedereen die week nou eens zou gaan gebruiken om voor anderen te ZORGEN, dan zou geen enkele bejaarde meer eenzaam zijn. Dan zou er een overvloed aan zorg zijn. Dan zou er meer dan genoeg zijn van het meest heilzame dat er bestaat: AANDACHT.

Eugenie van Ruitenbeek zei

Sterk artikel weer, Pieter. Klopt het nou dat de zorgverzekering ook verplicht is? Ik kan er toch niet onderuit meer als burger? Onverzekerd rondlopen, wat gebeurt er dan?

Pieter Stuurman zei

Dat klopt Eugenie.

Vorige week in de krant:

Mensen zonder zorgverzekering opsporen en aanpakken om zorgmijding en aantasting van de solidariteit te voorkomen. Met dit uitgangspunt van het voorstel van minister Klink (Volksgezondheid) stemt de Kamer in. Wel zijn er vragen over de techniek van het voorstel: "ingewikkeld" (CDA en PvdA), "onrechtvaardig" (SP).


Het wetsvoorstel moet ervoor zorgen dat de ongeveer 150.000 onverzekerden kunnen worden opgespoord. Na opsporing krijgen deze mensen drie maanden de tijd om zich alsnog te verzekeren. Geven ze daaraan geen gehoor, dan kunnen ze een boete krijgen van tweemaal 300 euro. Als alle onverzekerden zich alsnog verzekeren, levert dat de schatkist 150 mln. euro op en kan de premie naar beneden, betoogt de minister. (einde citaat).


De overheid dwingt de bevolking dus te betalen voor de winst van de verzekeraars. Hoezo kartelvorming?

Dick Koppen zei

Bij de genoemde sommen moet verder bijgeteld worden:

AWBZ tot maximum Euro 4200,00
WMO tot maximum ca. Euro 1200,00
Samen Euro 5400,00
Ik betaal thans voor mij alleen meer dan vroeger voor een geheel gezin van 4 personen, 1e klas verzekerd.

Jan Nouwen zei

... en de zorg in de wijk wordt wegbezuinigd ten gunste van de medisch specialisten: http://bit.ly/9xVPyK

Pieter Stuurman zei

Inderdaad Jan. Zorg zal ze een zorg zijn. Ze zorgen zorgeloos voor zichzelf.

Hendrik zei

Pieter, je negeert een paar demografische zaken die de zorgkosten in de toekomst enorm doen toenemen.

Enerzijds is Nederland na de oorlog snel gegroeid, anderzijds kampen we met een krimp van het aantal jongeren sinds de jaren zeventig (zie cijfers CBS). Voorheen waren er naar verhouding veel jongeren en weinig ouderen, de premie per werkende lag dus betrekkelijk laag.

Sinds de jaren zeventig verslechtert die verhouding, daarbij komt dat ouderen de meeste zorg consumeren. Ik meen dat we rond de 10% van ons BNP uitgeven aan zorg, door de krimp van de beroepsbevolking en het groeien van het aantal ouderen zal het percentage wat we uit geven aan zorg stijgen. Als we willen vasthouden aan het huidige pakket aan zorg.

Een ander aspect van de vergrijzing en ontgroening is de AOW, als die moet worden opgebracht door een krimpende beroepsbevolking, dan staan ook deze premies onder druk.

Tuurlijk, met migratie zou je de druk kunnen verlichten, maar dan moet je wel de juiste mensen toelaten. En daar zit um nou ook de kneep, het blijkt dat de migranten ons onder de streep miljarden kosten.

Pieter Stuurman zei

Hendrik,

Zoals je in de door mij geplaatste links naar de demografische cijfers kunt zien, staat de vergrijzing niet in verhouding tot de sterke groei van de arbeidsparticipatie. Die is binnen de groep 20 tot 65 jaar met 10% toegenomen, terwijl de omvang van die groep in diezelfde periode afnam met slechts 0,3%.

Deze cijfers rechtvaardigen geenszins de enorme premiestijging.

Hendrik zei

Pieter,

60 gulden voor twee personen in 2000 is wel heel erg weinig premie, weet je zeker dat je particulier verzekerd was? Ik betaalde toen aardig wat meer premie, maar wel minder dan het totaal aan premie toen ik nog in het fonds zat.

En je moet rekening houden met de inflatie, een gulden toen is een euro nu. Ik heb niet de indruk dat ik nu procentueel gezien meer betaal dan toen. Sterker nog, de basisverzekering is voor ons zeer gunstig geweest. Nu betaal ik voor twee personen en drie kinderen slechts 194 euro. Voor de invoering van de basisverzekering betaalde ik alleen al voor m'n vrouw meen ik 180 euro....

Maar goed, als je de cijfers van het CBS bekijkt op een groter bereik dan zie je dat de verhouding tussen jongeren en ouderen verslechterd, dat kan maar één ding betekenen en dat is dat we fors meer gaan betalen in de toekomst. En we zullen flink moeten snijden in het pakket.

Hendrik zei

Pieter, je doet nogal negatief over het begrip winst, maar winst is de reden waarom we dingen doen. Iedereen is uit op winst, op een positieve opbrengst. Werknemers, leveranciers, de overheid, klanten, patiënten, iedereen die deelneemt aan het economische verkeer doet dat vanwege een positief gevolg, voor een winst zo te zeggen.

En wat betreft de winst van een onderneming staan de ondernemer en de eigenaar in de regel achteraan in de rij. Eerst krijgen de klanten hun deel, dan de werknemers en de verschaffers van vreemd vermogen, dan de leveranciers, dan de overheid (BTW, winstbelasting) en als er dan wat overblijft de ondernemer en de eigenaar.

Winst is wat het economische verkeer zinvol maakt en drijvende houdt. Zonder winst haken alle deelnemers af.

Pieter Stuurman zei

Hendrik,

Inderdaad. Zo is het. Maar dat het zo is, wil nog niet zeggen dat het goed is.

Winst bestaat uit geld zonder dat daar toegevoegde waarde (arbeid/loon) tegenover staat. Winst maakt de producten ontoegankelijk voor degenen die ze geproduceerd hebben. Winst zorgt voor economische groei (toename van de hoeveelheid geld in omloop), en daarmee voor een toename van de hoeveelheid schuld. Winst leidt tot schaarste en armoede.

Winst parasiteert op de mensheid.

Winst is de drijfveer van een doodlopend, en bijna failliet systeem.

Tijd voor een andere drijfveer?

Hendrik zei

Pieter,

Alweer niet waar, maar ik help je graag om je inzicht te vergroten. Winst is dat deel van de opbrengst dat nodig is voor het belonen van de verschaffers van het kapitaal.

Dat kapitaal (gebouwen, grond, machines, kennis etc) moet geproduceerd worden, het is niet gratis. De eigenaar van het kapitaal wil uiteraard een vergoeding voor het gebruik ervan. Logisch toch, jij leent je spaargeld toch ook niet renteloos aan een bank?

En het is onzin dat winst de producten ontoegankelijk maakt voor degenenen die ze geproduceerd hebben. Met het loon wat de werknemers ontvangen kunnen ze prima hun deel van de producten opkopen. Uiteraard willen de verschaffers van kapitaal ook hun deel, dus uiteindelijk is het verhaal altijd sluitend.

"Winst leidt tot schaarste en armoede". Pieter, met alle respect, winst zorgt er juist voor dat mensen gaan ondernemen, producten gaan maken. De bakker op de hoek bakt z'n brood echt niet om het gratis weg te geven, hij wil er wat aan over houden. Zijn inkomen is de winst die hij aan het einde van de dag overhoudt. Idem dito voor de schoenmaker, de boer, de auto-fabrikant, de onderwijzer en de verpleegster. Ze doen allemaal wat en hopen op een positieve opbrengst, op winst.

Echt Pieter, zonder winstoogmerk staat volgende week de gehele samenleving stil. Dan krijgen we echt armoede.

Pieter Stuurman zei

Beste Hendrik,

Je haalt twee dingen door elkaar: arbeid en winst.

De bakker wil natuurlijk een vergoeding voor het bakken van zijn brood. Dat is arbeid.

Maar dat is iets heel anders dan corporatieve winst. Die winst bestaat uit geld dat niet wordt uitbetaald als vergoeding van arbeid.

Hendrik zei

Beste Pieter,

Dus je bent het met me eens dat de winst die een ondernemer toekomt een beloning voor zijn inzet is?

Wat dan nog overblijft is de winst die als dividend aan de aandeelhouders wordt uitgekeerd als beloning voor het beschikbaar stellen van kapitaal. Moeten we dat dan niet meer doen dan? Maar waarom zouden aandeelhouders dan nog kapitaal willen verschaffen aan bedrijven? Als sparen en investeren niet meer rendabel is, hoe moeten we dan aan het kapitaal komen?

Natuurlijk kunnen arbeiders zelf hun kapitaal maken, maar in essentie worden het dan zelf kapitalisten. Ze sparen dan immers een deel van de opbrengst om te kunnen investeren in kapitaal.

En dat is nou juist de essentie van het kapitalisme, niet alles consumeren, maar een deel van de opbrengst sparen en investeren in nieuw kapitaal (=alles wat je nodig hebt om te kunnen produceren).

Snap je het Pieter, of je nu wilt of niet, winst is een essentieel onderdeel van het economische systeem, zonder winst geen kapitalisme en zonder kapitalisme geen productie.

Hendrik zei

Echt Pieter, niemand zal z'n kapitaal ter beschikking stellen zonder daarvoor beloont te worden. Niemand. Misschien dat we winst maar moeten zien als kosten voor het kapitaal, dan kunnen het issue beperken tot de zin en onzin van bijvoorbeeld speculatie-winst, da's ook een leuke discussie.

Hendrik zei

Pieter, in plaats van risico-dragend kapitaal kunnen investeerders ook kapitaal lenen aan organisaties. In plaats van winst krijgt men dan een vast bedrag. Het verschil zit hem alleen in de mate van risico en het geleende geld moet weer terugbetaald worden.

Ben je ook tegen het lenen van kapitaal? En mag een overheid ook niet meer kapitaal lenen voor bijvoorbeeld de aanleg van een nieuwe spoorlijn?

Hendrik zei

Beste Pieter,

Ik heb nog een zitten nadenken over de 'winstvrije' onderneming. Moet mogelijk zijn, we huren en leasen alle productie-middelen, zodat we geen geld nodig hebben voor de aanschaf van kapitaal. We hebben dan ook geen aandeelhouders nodig, een stichting voldoet als rechtspersoon. Verder sluiten we bij een bank een krediet af voor de vóór-financiering (de kost gaat voor de baat uit). Tenslotte krijgt het management een deel van hun beloning als percentage van de opbrengst, zodat we de winst tot nul kunnen reduceren.

In principe gaat dan de gehele opbrengst op aan huur, lease-kosten, salarissen en rente. En zo hebben we een 'winst-vrije' onderneming.

mascha Vdf roedelof (Het Bewuste Pad) zei

Het vraagstuk wat Hendrik hier aan de orde stelt heeft te maken met de invulling van management rondom organisaties. Zoals Hendrik het stelt, hebben organisaties 'winst' nodig.

Als het uitgangspunt van een organisatie is dat je gezamenlijk iets wilt laten plaatsvinden, ontstaat een geheel andere invulling van 'management' (zie mijn reactie onder het artikel Rijkdom van Pieter).

Als je gezamenlijk iets wilt laten plaatsvinden, ben je ook gezamenlijk bereid daar de benodigde investeringen voor te doen. Een ziekenhuis dat iets wilt laten plaatsvinden voor de regio bijvoorbeeld. Eigenlijk klopt deze zin niet. De zin zou moeten zijn. De regio wilt iets laten plaatsvinden voor de regio op het vlak van gezondheidszorg en richt daarvoor een ziekenhuis in. Hoe en wat komt allemaal uit de regio zelf: ook de benodigde investeringen hiervoor. Geen winst nodig, geen belasting nodig, geen wetten nodig.

'Slechts' een gezamenlijk innerlijk gevoeld verlangen iets te willen laten plaatsvinden. Het concept 'samen leven' krijgt op deze manier een geheel andere invulling.

Hendrik zei

Mascha, de Rabobank is wellicht een goed voorbeeld van wat jij bedoelt. Deze organisatie heeft geen eigenaren, alleen maar leden. Het geld wat jaarlijks overblijft wordt gebruikt om de bank te laten groeien.

Unknown zei

Zorgverzekering is NIET verplicht in nederland....
Je mag vanwege geloof of persoonlijke overtuigingen een ziekenfondsverzekering weigeren

Unknown zei

Zorgverzekering is NIET verplicht in nederland....
Je mag vanwege geloof of persoonlijke overtuigingen een ziekenfondsverzekering weigeren

Pieter Stuurman zei

Zou ik een zorgverzekering kunnen weigeren als het mijn persoonlijke overtuiging is, dat het hier gaat om gedwongen bijdragen aan private winst (afpersing dus)? Of zou ik een religie moeten verzinnen (die ik niet heb)?