“Een bevolking die haar vrijheden en verworvenheden niet
actief bewaakt, valt altijd en onherroepelijk ten prooi aan dictatuur”.
Hoewel hij deze zin nooit letterlijk heeft uitgesproken,
schuif ik hem graag in de schoenen van George Orwell. Voor mij vat deze zin de
essentie van zijn werk en zijn boodschap uitstekend samen.
Het betekent dat de bevolking altijd zélf verantwoordelijk is
voor de bewaking van haar eigen vrijheid. Instituties en personen met
zeggenschap over anderen (wat de definitie is van macht) zullen immers altijd méér
macht willen. Het is hun business. Precies zoals varkenshouders altijd méér
controle over het gedrag en de productiviteit van hun varken nastreven, streven
de “menshouders” dat per definitie na over de bevolking.
De enigen die hier grenzen aan kunnen stellen, zijn de leden
van de bevolking zelf. Er is dus altijd sprake van een spanningsveld tussen
tegengestelde belangen. Die van mensen en die van de menshouders.
Privacy
Wij (de bevolking) hebben regering en overheid krachtige
instrumenten in handen gegeven. Het idee daarachter is dat een slagvaardig
bestuur die instrumenten nodig heeft om het land efficiënt te kunnen besturen.
In het belang van de bevolking.
Maar daarin schuilt ook een groot risico. Diezelfde
instrumenten kunnen ook worden ingezet tegen de bevolking. Wetgeving,
handhaving en bestraffing kunnen immers ook worden ingezet als instrumenten
voor het vergroten van de zeggenschap en de macht van de bestuurlijke klasse,
ten koste van de vrijheden en verworvenheden van die bevolking. Onze menselijke
geschiedenis staat letterlijk bol van dit verschijnsel.
In het verleden hebben mensen daarom grenzen gesteld
aan overheidsbemoeienis. Dat kwam omdat die mensen door schade en schande
hadden geleerd dat het zeer verstandig is om een overheid op een gezonde en
veilige afstand te houden. En dus een mate van privacy te waarborgen. Tot hier
en niet verder! Met wat de overheid niet weet, kan ze zich immers ook
niet bemoeien. Met wat ze wel weet, zal ze zich bemoeien.
Privacy is dus niet primair een moreel thema, maar eerst en
vooral een praktisch onderwerp: het op veilige afstand houden van een overheid.
Een overheid die beschikt over krachtige dwangmiddelen. En daarmee letterlijk
gevaarlijk kan zijn.
Overheden die beweren dat onze gegevens bij hen altijd in
veilige handen zijn, liegen dus per definitie. Ze zijn erop uit de grenzen aan
hun macht op schuiven. In hun voordeel en dus in ons nadeel. Bij overheden is
ons private leven juist in de onveiligst denkbare handen. Omdat zij alle
middelen hebben om er misbruik van te maken.
Albert Heijn kan ons niet dwingen om haar producten af te
nemen op straffen van boetes. De overheid wel. Shell kan ons niet dwingen te
gehoorzamen en ons gevangen zetten als we dat niet doen. De overheid wel.
Unilever kan geen gelegitimeerd geweld op ons loslaten als ons gedrag hun niet
bevalt. De overheid wel.
Privacy IS bescherming tegen de overheid. Daar komt het hele
begrip privacy vandaan. Het is de betekenis ervan.
Veiligheid en gemak
Regeringen en overheden (machthebbers) zullen dus altijd
proberen hun macht en zeggenschap over de bevolking te vergroten. Het is - zoals
Orwell ook volkomen terecht aangeeft - inherent aan hun aard. Het is de
onvermijdelijke keerzijde van een samenleving die zeggenschap verleent aan
bestuurders.
Die bestuurders kunnen het vergroten van hun macht over de
bevolking niet al te openlijk afdwingen, want dat zal op weerstand stuiten. Verhulde
methoden zijn dus noodzakelijk.
Om de bevolking bereid te krijgen haar vrijheden verder in
te leveren, moet die bevolking daartoe verleid worden. En die verleiding
gebeurt altijd onder de argumenten “veiligheid” en/of “gemak”.
- Het uitbannen van contant, anoniem geld zal een enorme
aderlating betekenen voor onze vrijheden. Overheden en banken krijgen daarmee volledig
inzicht in ons individuele bestedingspatroon en kunnen vervolgens dwang
inzetten door middel van individuele uitsluiting tot specifieke producten en
diensten. Maar ook voor het afstraffen
voor ieder ander ‘ongewenst’ gedag. Bijvoorbeeld zoiets eenvoudigs als op een
terras zitten, of bij oma op bezoek gaan (zoals nu het geval is). Niet
gehoorzaam? Geen toegang! Om de bevolking digitaal betalen te laten accepteren,
wordt pinnen gepromoot. Onder de argumenten “veiligheid” en “gemak”.
- Het uitrollen van het 5G netwerk, geeft de overheid beschikking
over een uiterst krachtig technologisch instrument om nog veel dieper door te
dringen in ons private leven, en om zich daar vervolgens mee te gaan bemoeien.
Om iedereen, tot in de meest intieme details van ons leven, te controleren en
ons gedrag af te dwingen. Het wordt verkocht onder de argumenten van
“razendsnel internet” en “niet achterop raken bij de wereldeconomie”. Ook hier
onder de argumenten “gemak” en “veiligheid”.
- Het verplicht maken van vaccinaties geeft de overheid
toegang tot de chemische privacy van ons lichaam. Dwangmedicatie is het ultieme
machtsmisbruik. Het vernietigt letterlijk de laatste grens van onze privacy: de
zeggenschap over ons lichaam. Het is dan ook levensgevaarlijk. Desondanks wordt
het verkocht onder het argument “veiligheid”.
Met name het argument “veiligheid” is dus een erg effectief
middel om mensen te verleiden om afstand te doen van hun vrijheden. Om die
reden zullen overheden het verlangen naar veiligheid altijd proberen te stimuleren.
De meest efficiënte manier daarvoor, is de perceptie van onveiligheid
te vergroten. Hoe onveiliger mensen zich voelen, hoe groter het verlangen naar
veiligheid immers wordt. En hoe groter de bereidheid tot het afstaan van
vrijheid in ruil voor die “veiligheid”.
De corona-crisis
De huidige ‘corona-crisis’ is hier een schrijnend en
kolossaal voorbeeld van. Nu mensen extreem bang (gemaakt) zijn, verlangen ze
dusdanig naar veiligheid, dat ze bereid zijn al hun vrijheden ervoor in te
leveren. Wanneer een bevolking vrijwel al haar vrijheden heeft afgestaan, is er
sprake van dictatuur.
Regeringen en overheden over (vrijwel) de hele wereld hebben,
in samenwerking met de reguliere media, een mondiaal angstoffensief opgezet.
“Noodsituaties” zijn uitgeroepen, en die moeten een rechtvaardiging geven om
fundamentele rechten en vrijheden te overrulen onder het excuus van
“overmacht”. En dat terwijl alle feiten en cijfers aangeven dat de impact van
corona niet significant anders is dan die van een jaarlijks griepseizoen.
Zonder het geloof van de bevolking in een uitzonderlijk
gevaar van corona, zouden de huidige maatregelen volledig ondenkbaar geweest
zijn. In een normale situatie zouden we er niet over piekeren om mee te gaan
met maatregelen als beroepsverboden, verbod elkaar op te zoeken, afgesloten
grenzen, verplichte isolatie (lees detentie),
censuur, oproepen tot elkaar aangeven bij autoriteiten, etc. En zelfs elkaar
vriendelijk de hand schudden, is op draconische straffen komen te staan.
Allemaal verschijnselen die eerder associatie oproepen met
een fascistische dictatuur dan met vrijheid. Allemaal maatregelen die de
zeggenschap van de macht in één klap extreem vergroten, en dus ten koste gaan
van onze vrijheid. Meegaan in deze ontwikkeling, betekent dus dat we geloven
dat fascisme en dictatuur bescherming kunnen bieden tegen gevaar en bedreiging.
Maar daarmee houden we geen rekening met de extreme gevaren van dat fascisme en
die dictatuur zélf. En dat is de mensheid in het verleden al erg vaak, erg duur
komen te staan.
Tenslotte
Orwell had volkomen gelijk toen hij zei dat het bewaken van
onze vrijheden de verantwoordelijkheid, en dus de taak van de bevolking zélf is. Daarvoor is het nodig dat we begrijpen hoe de
macht te werkt gaat. Om te voorkomen dat we ons, voor de zoveelste keer, laten
misleiden en onderwerpen.
Als we beseffen hoe inbrekers te werk gaan, kunnen we ons
huis beter beschermen. Als we begrijpen hoe machthebbers te werk gaan, kunnen
we onze vrijheid beter bewaken.
Want als we dat nalaten, of niet opmerken, zullen we (ook nu
weer) onherroepelijk ten prooi vallen aan dictatuur.
- Dit artikel in eerder verschenen in De Andere Krant, editie Vrijheid, 5 mei 2020.
deanderekrant.nl